Oct 4, 13IV16
Deze kwast uit de kringloopwinkel deed me meteen aan Oct denken, zijn dikke zwarte haardos, kort geknipt en rechtop staand. Oct houdt van luidruchtige grappen en heeft zelf een aanstekelijke lach. Daardoor durfde ik mijn ingeving te volgen en de kwast in een portret te verwerken. Een portret waarbij je moet lachen als je het ziet. Om de dikte van de kwast op het schilderpaneeltje tot de helft terug te brengen, ben ik met plezier een halve dag met beitels en gutsen in de weer geweest.
“Hier ga ik jouw portret op schilderen.”
De verbazing van Oct duurde twee tellen. Zijn luid gelach voelde als instemming met mijn plan.
Oct 4, 13/18IV16
Nu het portretje tussen de andere hangt duurt het meestal even, maar steevast schieten kijkers na korte tijd in de lach.
Bij de ontmoetingen met inmiddels zo’n vijftig long stayers die ik het afgelopen jaar geportretteerd heb, ben ik diep onder de indruk door de veerkracht van veel van hen. Dat ze in zo’n uitzichtloze situatie zich staande weten te houden, dwingt respect af. Degenen die over humor en een goed humeur beschikken zijn gezegend. Ook Tel is een man waar je vrolijk van wordt. Komt naar de portretsessie met een pannetje zelfgemaakte kippensoep voor de schilder. Tel heeft veel geschilderd en met graagte somt hij op bij wie zijn schilderijen aan de muur hangen. Betrokken bij wat ik zit te doen als ik aan zijn portret werk: ‘Wat doe je nou!’, als hij ziet dat ik op een moment van wanhoop alle verf wegschraap. Als hij even later ziet dat ik daarmee juist het schilderij weet te redden:
“Ik ben trots op je, jongen!”
Tel 4, 26IV16
In het détail hieronder is het plezier van het schilderen goed te zien. Je ziet een portret en meer nog: je ziet verf en je ziet de gebaren waarmee de verf is opgebracht.
Tel 4, 26IV16 (détail)
Zowel Tel als Oct zijn in de loop van het jaar vaker bij me geweest, van beide is dit het vierde portret. Daardoor zijn schilder en model met elkaar vertrouwd geraakt. Voor mij voelt dat alsof ook de penselen de vormen van het gezicht hebben leren kennen en mijn bewegingen en gebaren sturen.
Nu werk ik ook aan portretten van mannen die een jaar nodig hadden voordat ze over de drempel kwamen. Die moet ik al schilderend nog helemaal ontdekken. Het lukt bij hen niet in één sessie een bevredigend portret te schilderen.
3 mei 2016
Het aantal lege paneeltjes is inmiddels wel heel klein, het eind van de portretsessies in zicht. Het model dat eergisteren voor het eerst kwam, eerder in het jaar wilde hij pertinent niet, keek me met grote ogen aan, wilde niet geloven dat ik niet meer terugkom als de laatste portretten klaar zijn.
“Nou ja, ik zal hier het komende half jaar nog wel komen. Er moet nog van alles gedaan worden: de portretten fotograferen, we maken een boek, de film is nog niet klaar, dan de tentoonstelling en daarna gaan we ze hier ergens ophangen…”
Dit was voor hem een schrale troost.
